Kompakt makinelerde “Odak Uzaklığı Karmaşası”

Yazar: Gökhan Korkmazgil

Kompakt fotoğraf makinelerinde tüketicinin en çok ilgilendiği iki nokta, makinenin “kaç milyon piksel (megapiksel) olduğu” ve “ne kadar zum yapabildiği” olmuştur. Milyon piksel değeri başka bir yazının konusu olabilir. Zum konusundaki kafa karışıklığını gidermek ise bu yazının konusu olacaktır.

En başta, dijital zum gerçek bir yakınlaştırma işlemi değildir, görüntüyü büyütmekten ibarettir. Makine alırken “kaç dijital zum” olduğu üzerinde yazabilir, ama makine seçiminde itibar edilecek bir değer olmadığı bilinmelidir. Asıl ilgimizi optik zum değerleri üzerinde tutmamız gerekir.

Kompakt ve DSLR-benzeri süper zum sınıftaki makinelerde değiştirilebilir objektifler bulunmaz, bunların yerine, üreticinin genel kullanım yaklaşımlarını karşılayan sabit objektifler kullanılır. Bu tip makinelerde yakınlaştırma oranları odak uzaklıkları olarak değil de, katsayı şeklinde “x” cinsinden belirlenir. Yani “5x optik zum” ibaresini gördüğünüz ürünün, bilin ki en geniş açısı ile en yüksek yakınlaştırması arasında 5 katı fark vardır. Başka bir örnek ile açıklarsak, 28-420mm değişken odak uzaklıklı bir DSLR-benzeri makinenin optik zum değeri 420 / 28 = 15, yani 15x olarak adlandırılır.

DSLR makinelerde ise birçok farklı objektif seçeneğiniz vardır ve konuya uygun seçiminizi deneyiminize göre yaparsınız. Bu değiştirilebilir objektifler üzerinde 3x, 5x, 10x gibi rakamlar bulunmaz, bunun yerine 24-70mm, 18-200mm, 70-300mm gibi değerler görürüz. Bu rakamlar mm cinsinden en dar ve en geniş açı konumunda objektifin odak uzaklığını tanımlar. Bu objektiflerin kompaktlardaki gibi “kaç zum” olduğunu bilmek istersek büyük değeri küçük değere bölmemiz gerekir. Örneğin, 35-105 mm zum objektif 3x olarak belirtilir; çünkü 105, 35’in 3 katıdır. Objektif 3 kat yakınlaştırma yapabilmektedir. Buradaki “x” işareti en yakın ve en uzak odak mesafesi arasındaki oranı belirler.

Öte yandan bir kompakt ve makinenin zum özelliğini DSLR objektifi cinsinden görmek istersek bir hesaplama yapmamız gerekir. Bunu en güncel modellerden Panasonic DMC-FH27 modeli üzerinde örnekleyelim. Verilen ölçüleri standart 35 mm film boyutunda algılayabilmek için hemen sensör boyutuna bakmamız gerekir. Makinede 1/2,33 inç boyutlu bir sensör kullanılmıştır. Bunu yuvarlayıp 1/2,4 inç olarak alabiliriz, ölçüleri 4,57×5,92 mm’dir. Sensörün diyagonal çapı 7,48 mm olarak bulunur. 35 mm standart film boyutları 24×36 mm’dir. Bunun diyagonal çapı 43,27 mm’dir. 43,27 değerini kompakt sensördeki diyagonal olan 7,48‘e böleriz. 5,7 rakamı bulunur ki bu değer 1/2,4 inç boyutlu kompakt sensörün standart 24×36 mm’lik sensör karşısındaki optik çarpanıdır (crop factor). Makine üreticisinin kompakt objektifinde belirttiği 5–40mm değeri ile bu optik çarpanı genişletelim. 5×5,7=28,5 ve 40×5,7=228 buluruz. Bu kompakt makinenin 35 mm sistemindeki zum karşılığı 28–228mm’dir. X cinsinden görmek istersek 228 / 28,5 işlemi sonucu 8 bulunur.  Zaten üretici de bu model için 28-224 mm eşdeğeri 8x bir objektif kullandığını belirtmiştir. Uzak hayallerin yakınlaştığı bol fotoğraflı günler dileklerimle…